| T E O R I A |
| Sprawdzenie współczynników genetycznych IC, AVK, RC, MK, dla hipotetycznego miotu oraz jego rodziców, oraz dla szczeniaka przed zakupem a przeznaczonego do hodowli powinno być obowiązkiem każdego odpowiedzialnego HODOWCY. Optymalne wartości współczynnika inbredu Wrighta (IC) oraz współczynnika utraty przodków (AVK) wynoszą IC=0 a AVK=100. W praktyce wartości IC poniżej 3% w danym skojarzeniu oraz współczynnika AVK powyżej 85% są wynikiem bardzo dobrym. Ponad połowa wad wrodzonych jest spowodowana genami recesywnymi. W celu utrzymania rasy w dobrej kondycji zdrowotnej bardzo ważne jest dla planowanego skojarzenia skontrolować wartości współczynnika inbredu IC, współczynnika pokrewieństwa RC i współczynnika AVK dla potomka jak i jego rodziców. Pozwoli nam to uniknąć spotkania się identycznych alleli, które to mogą być źródłem wad wrodzonych. Współczynnik MK średni współczynnik pokrewieństwa jest współczynnikiem uzupełniającym i wyznacza on współczynnik pokrewieństwa danego osobnika ze wszystkimi osobnikami w określonej populacji. Osobnik z najniższym współczynnikiem MK jest najbardziej przydatny do celów hodowlanych. WSPÓLCZYNNIK INBREDU WRIGHTA (IC) ( Wright’s Inbreeding Coefficient) Współczynnik inbredu IC (inne oznaczenia spotykane w literaturze: WIC, IK, COI, FX, F) przyjmuje wartości od 0 do 100% i ukazuje stopień pokrewieństwa pomiędzy rodzicami przyszłego szczenięcia i wyznacza prawdopodobieństwo, że dany gen z pojedynczej pary alleli jednego psa jest identyczny z jednym spośród alleli tej samej pary drugiego psa. Podstawową konsekwencja wzrostu współczynnika inbredu jest wzrost homozygotyczności . Współczynnik inbredu IC jest zarówno funkcją ilości jak i miejsca wspólnych przodków w rodowodzie. Specjaliści od genetyki zalecają aby IC nie przekraczał 6% obliczonego dla rodowodu 5-pokoleniowego, oraz 9% dla 10-pokoleniowego rodowodu. Według zaleceń FCI dla ras rzadkich IC nie powinien przekraczać 10%. Równanie Wrighta dla współczynnika inbredu ( wyprowadzone w roku 1922 przez Sewilla Wrighta) przedstawia się następująco:  gdzie, Fx – współczynnik inbredu dla psa dla którego go obliczamy, Fa – współczynnik inbredu dla wspólnego przodka , n1 – liczba pokoleń od ojca potomka do wspólnego przodka , n2- liczba pokoleń od matki potomka do tegoż wspólnego przodka. Współczynnik inbredu pokazuje tylko pokrewieństwo przez wspólnych przodków pomiędzy dwoma psami . W przypadków dwóch psów silnie zinbredowanych , ale pochodzących z dwóch różnych linii hodowlanych( tzn. nie mających wspólnych przodków, współczynnik ten osiąga wartość zero lub bliską zeru. Oznacza to, że współczynnik inbredu nie dostarcza pełnego obrazu wartości genetycznej psów rodzicielskich. Z pomocą przychodzi tu współczynnik AVK (Ancestor Loss Coefficient), który nie wyklucza współczynnika inbredu jedynie uzupełnia informacje potrzebne hodowcy. WSPÓłCZYNNIK (AVK) ( Ancestor Loss Coefficient) AVK współczynnik utraty przodków mówi nam o zawartości unikalnej puli genów i pozwala ocenić inbred we wcześniejszych pokoleniach po obu stronach rodowodu. Współczynnik AVK jest to wartość liczby przodków unikalnych do całkowitej liczby przodków niezależnych jaka powinna być w rodowodzie przy danej liczbie pokoleń. Każdy hodowca , który dba o zdrowie przyszłych szczeniąt i rasy, powinien te dane sprawdzić i wziąć pod uwagę przy wyborze reproduktora do krycia oraz przy zakupie szczenięcia z przeznaczeniem do celów hodowlanych. WSPÓŁCZYNNIK POKREWIEŃSTWA (RC) (Relationship coefficient) Jest on miarą pokrewieństwa w rodowodzie i określa prawdopodobieństwo, że geny jednego osobnika są identyczne przez pochodzenie z tej samej linii z genami drugiego osobnika. Jest to korelacja pomiędzy wartościami inbredu dwóch psów skojarzonych a współczynnikiem potomka kojarzonej pary . Współczynnik RC daje obiektywny obraz podobieństwa w dwóch rodowodach za pomocą liczby wynikowej, która jest miarą udziałów występujących w rodowodzie przodków. W większości populacji, dwa osobniki dobrane przypadkowo powinny mieć współczynnik RC=0; siostra z bratem RC=50%; a bliźnięta identyczne RC=100%. Pozostałe skojarzenia powinny przyjmować wartości pomiędzy 0 a 50%. Wzór na obliczanie RC wygląda następująco:  gdzie, ICAB jest współczynnikiem inbredu hipotetycznego potomka z rodziców A i B, ICA i ICB są współczynnikami inbredu osobnika A i B niezależnie. ŚREDNI WSPÓLCZYNNIK POKREWNIEŃSTWA (MK) (Mean Kinship Coefficient) średni Współczynnik Pokrewieństwa jest obliczany dla każdego psa w populacji według poniższego wzoru. Obrazuje on jak blisko dany osobnik jest spokrewniony z dana populacją. I jest on miara częstości występowania jego zestawu genów w całej badanej populacji. Psy z najniższym średnim współczynnikiem pokrewieństwa mają relatywnie mało wspólnych genów z resztą populacji i są osobnikami najbardziej wartościowymi dla hodowli. Wzór na obliczanie MKi dla osobnika i wynosi:  jest to średnia arytmetyczna ze wszystkich współczynników inbredu fij pomiędzy osobnikiem „i” a każdym osobnikiem populacji „j” ( bez względu na płeć). WSPÓ£CZYNNIK INBREDU WRIGHTA DLA CALEJ POPULACJI Według specjalistów od genetyki Współczynnik Inbredu Wrighta IC dla całej populacji nie powinien przekraczać 0,5% dla rocznej populacji i 2,5% dla 5-letniej populacji. Zebrała i opracowała : Wiesława Jeżewska 1.John B. Armstrong, 1998, 1999 Significant Relationships (http://www.canine-genetics.com/relation.htm) 2.Hundezüchtung in Theorie und Praxis von Walter Schleger und Irene Stur; ISBN 3-224-1 7000-8 Jugend und Volk Wien |
